Woensdag 20 februari 2019 - In 2015 , 2017 en vooral vorig jaar werd Vlaanderen en Limburg in het bijzonder geconfronteerd met een lange periode met hoge temperaturen en aanhoudende droogte. De waterbeschikbaarheid kwam onder zeer grote druk te staan zodat alle Vlaamse provincies genoodzaakt waren bijzondere waterbesparende af te kondigen. Experten voorspellen dat deze situatie zich in de toekomst opnieuw en vaker zal voordoen.
De droogte van vorige zomer was uitzonderlijk én desastreus, zowel voor natuur, biodiversiteit en vispopulatie, voor de terreinen van sportvereniging en privétuinen en niet in het minst voor de landbouw. De droogte van vorig jaar is dan ook erkend als landbouwramp. Zelfs nu zijn de grondwaterstanden in Limburg nog zeer laag, zo meldt de Vlaamse Milieumaatschappij.
Limburg kiest voor een pro-actieve aanpak
Om op toekomstige periodes van droogte voorbereid te zijn, gaat de provincie Limburg het Limburgse watersysteem in een dynamische waterbalans van vraag en aanbod omzetten. Gouverneur Herman Reynders: “Met deze aanpak willen we in Limburg een crisismanagement op maat voeren. Nu kunnen we ons enkel en alleen baseren op adviezen van de Vlaamse droogtecommissie die voor heel Vlaanderen gelden, zonder onderscheid in de provincies.”
Inge Moors, gedeputeerde van landbouw: “We gaan voor een gebiedsgericht beleid waarbij we pro-actief kunnen inzetten op structurele ingrepen en programma’s. Daarom dienen we de knelpunten op lange termijn te kennen en deze te bekijken met het oog op maatschappelijke ontwikkelingen en klimaatsverandering. Enkel zo kan op voorhand worden ingeschat in welke Limburgse regio’s er zich in de toekomst problemen kunnen voordoen. Het is ook mogelijk om het effect van bepaalde beleidsacties onmiddellijk door te rekenen.”
Limburg werkt hiervoor samen met Vlaamse topexperten inzake klimaat en droogte van vzw Bodemkundige Dienst van België, de afdeling Hydraulica van de Katholieke Universiteit Leuven en de Vrije Universiteit Brussel. “Samen met deze experten vertalen we het hele Limburgse watersysteem in een digitale waterbalans,” aldus gouverneur Herman Reynders. Bert Lambrechts, gedeputeerde van water en klimaat, vult aan: “Die waterbalans moet ons in staat stellen om in periodes van droogte consistente en maatschappelijke solidaire maatregelen te kunnen uitvaardigen. Hierdoor kan Limburg een resultaatgericht adaptief en mitigerend klimaatbeleid op het vlak van waterbeschikbaarheid ontwikkelen. Door doelgerichtere maatregelen te nemen worden de gevolgen van een eventuele crisis zoveel als mogelijk beperkt. Bedoeling is dat een Limburgse droogtecommissie ons hierin adviseert.”
Limburgse waterbalans
Op 1 maart a.s. gaat het werk van start. Eerst worden vraag en behoefte in kaart gebracht. Ook alle waterbronnen worden geïnventariseerd. Het betreft hier grond- en oppervlaktewater, leidingwater, hemelwater maar ook grijswater. De klimaatveranderingen worden doorgerekend en er worden projecties naar 2030, 2050 en zelfs 2100 voorzien. Bovendien worden meerdere klimaatscenario’s ingepast.
Daarna worden waterbehoefte en –aanbod in een model gekoppeld. De uitwerking van het waterbalansmodel op basis van langjarige reeksen zal het mogelijk maken om structurele watertekorten te identificeren voor sectoren en deelsectoren. Dit is zelfs op gebiedsniveau mogelijk. Maw de toekomstige watertekorten kunnen weliswaar niet op gemeentelijke niveau in kaart worden gebracht maar er kan wel worden aangegeven in welke gebieden watertekort bij ongewijzigd beleid dreigt. Bovendien zal door de doorrekeningen naar de projectjaren het zelfs mogelijk zijn om eventuele verschuivingen in knelpunten te voorspellen.
Gedeputeerde Inge Moors: “De droogte van afgelopen zomer heeft de gevolgen van het tekort aan water voor onze land- en tuinbouwsector pijnlijk duidelijk gemaakt. Het effluent van Aquafin is voor vele landbouwgewassen een laatste redmiddel geweest, maar was tegelijk een druppel op een hete plaat. Structurele maatregelen dringen zich op, waarbij we kijken naar bijkomende watervoorzieningen. Beregenen en bevloeien blijft essentieel voor de bedrijfsvoering van onze land- en tuinbouwers.”
Gedeputeerde Bert Lambrechts: “Voor natuur en milieu is het veel moeilijker om de financiële waarde van voldoende water te berekenen. Het maatschappelijk belang is er wel degelijk, zeker als de biodiversiteit in de natuur en in de onbevaarbare waterlopen wordt aangetast. De provincie investeert in die biodiversiteit en in de vispopulatie in waterlopen en die investeringen worden in geval van droogte zelfs teniet gedaan.”
Er zal ook een afwegingskader worden uitgewerkt om prioriteiten te stellen bij het maken van keuzes en zo toekomstige acties verder te onderbouwen. Hierbij dient steeds een consensus gezocht te worden met de betrokken stakeholders. “De provincie zal daarbij haar rol als bestuurlijke regisseur opnemen en overlegvergaderingen met zoveel mogelijk actoren organiseren,” stelt gouverneur Herman Reynders.
Vlaamse topexpertise in combinatie met provinciale terreinkennis
De provincie Limburg zal haar gespecialiseerde terreinkennis voor diverse betrokken beleidsvelden zoals landbouw, platteland, water, natuur, klimaat, economie, ruimtelijke planning… inzetten. Hierbij wordt samengewerkt met verschillende Vlaamse topexperten.
Vzw Bodemkundige Dienst van België is een spin-off van de KULeuven en voert toegepast onderzoek (o.m. met steun van VLAIO, Horizon 2020, enz..) en beleidsvoorbereidend werk m.b.t. bodemkwaliteit, waterhuishouding en –kwaliteit, en plantontwikkeling zowel binnen landbouw als in het kader van natuurontwikkeling en milieuzorg, en dit o.m. in het kader van klimaatverandering.
De expertise van de onderzoeksgroep van Marijke Huysmans (VUB, KULeuven) situeert zich in de hydrogeologie, grondwatermodellering, grondwatervoeding, drinkwatervoorziening, transport van polluenten in grondwater, geostatistiek en geothermie.
De Afdeling Hydraulica van de KU Leuven, o.l.v. prof. Patrick Willems, heeft kernexpertise rond oppervlaktewaterhydrologie en hydraulica, statistische analyses m.b.t. hydrologische extremen incl. droogte en watertekorten, en impactanalyse van de klimaatverandering. De afdeling ontwikkelde de methodologie voor het modelleren en statistisch analyseren van laagwaterstrategieën voor het Waterbouwkundig Laboratorium van de Vlaamse overheid en bestudeerde de impact van de klimaatverandering op de voorkomingsfrequentie van uitzonderlijke droogte voor de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).
Contact
Kabinet gouverneur Herman Reynders – Ronald Hoebers – tel.: 011 23 70 12 – [email protected]
Kabinet gedeputeerde Inge Moors – Britta Mulleners – tel.: 011 23 70 47 – [email protected]
Kabinet gedeputeerde Bert Lambrechts – Hans Zegers – tel.: 011 23 70 36 – [email protected]
Provincie Limburg – Universiteitslaan 1 – 3500 Hasselt – [email protected] - +32 11 23 71 11 – http://www.limburg.be
